چگونه ارتباط موثري با همسر خود داشته باشيم؟ رابطه مانند تنفس طبيعي، نيازمند توجه و آگاهي است.

فرآيند ارتباطي يك سيستم دايره‌اي است كه خود را تغذيه مي‌كند و زماني كه عناصر در بازي با يكديگر به شيوه‌اي هماهنگ و به سمت جهت‌هاي مشترك حركت مي‌كنند، ارزش مثبت و عملكردي به خود مي‌گيرد.

برعكس، زماني ارزش منفي و ناكارآمدي به خود مي گيرد كه عناصر درگير به شكلي ناهماهنگ با يكديگر تركيب شوند و به سمت جهات غير مشترك گرايش پيدا كنند و به «آشوب» شكل دهند.

ارتباط موثر چيست؟
ارتباطات را مي توان به عنوان پلي كه افراد را به يكديگر متصل مي كند، ترسيم كرد، ماده اي كه پل از آن ساخته شده است تركيبي از ويژگي هايي است كه متعلق به افرادي است كه با يكديگر در تماس هستند. استحكام و جهت پل به عناصر مختلف در بازي بستگي دارد.

در اين ميان، توانايي گوش دادن ، ماهيت احساسات شخصي، باورهاي هر يك، اتوماسيون هاي ايجاد شده در جريان تجربه زندگي، انتظارات فردي، ترس ها، اميدها.

وقتي پل ها ضعيف هستند، يكي به سختي موفق مي شود به ديگري برسد. فاصله اي پديدار مي شود كه رسيدن به نقطه اي را كه بتواند تنش ها، دردها و ترس ها را كاهش دهد، پيچيده، دشوار و گاهي غيرممكن مي كند.

مشكلات ارتباطي زوجين
اين وضعيتي است كه بسياري از زوج هاي مشكل دار با آن روبرو هستند.

در ازدواج‌هاي بحراني، لذت گفتگو در انبوهي از تظاهرات عصباني، ايده‌هاي نادرست، سوء تفاهم‌ها از بين مي‌رود. نگاه‌هاي آگاهانه، كنايه‌هاي شوخ‌آميز و رمزهاي شخصي جاي خود را به نگاه‌هاي خشمگين، مراجع انتقادي و تهديدهاي پنهان مي‌دهد.

ريتم گفت و گو زماني كه تفاوت در سبك هاي مكالمه، منافع و ديدگاه هاي متضاد، سوء تفاهم ها در يك رابطه انباشته مي شود، به تدريج به هم مي خورد.

بسياري از زوج ها فاقد مهارت هاي خاص گفتگوي زناشويي هستند و در نتيجه ناخواسته باعث ساييدگي ها، سوء تفاهم ها و نااميدي هاي مداوم مي شوند.
مشاهده اينكه در زوج هاي بحران زده «ارتباط وجود ندارد» به كليشه تبديل شده است، اما حقيقت زيادي در آن وجود دارد.

رابطه موثر شاد زوجين
از دهه‌هاي ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، تحقيقات نشان داده است كه زوج‌هاي شاد و ناراضي ، و همچنين زوج‌هاي باثبات و آن‌هايي كه در معرض خطر طلاق هستند، تا چه حد از نظر تعامل و سبك ارتباطي متفاوت هستند.

سبك تعامل در زوج‌هاي ناراضي با ناهماهنگي بيشتر و ارتباط نامطلوب‌تر هم در سطح آنالوگ (غير كلامي) و هم در سطح ديجيتال (كلامي) مشخص مي‌شود، حتي اگر منفي غيركلامي به طور كلي به ميزان بيشتري مشاهده شود.

اغلب مشكلات كدگذاري سيگنال ارتباطي وجود دارد. زوج‌هاي ناراضي، در واقع، سبك ارتباطي دارند كه با اختلاف بيشتر بين محتواي مورد نظر و تأثير درك شده مشخص مي‌شود،

به طوري كه اغلب اتفاق مي‌افتد كه زوج‌هاي تحت درمان اغلب پيام‌هاي خنثي يا منفي را قضاوت مي‌كنند كه در عوض با نيت مثبت از طريق انتقال داده مي‌شوند. شريك علاوه بر اين، سبك تعاملي آنها با يك “منفي” قوي و در عين حال با سطح پايين “مثبت” مشخص مي شود.

روابط موثر در زوج هاي خوشبخت
رضايت، تعارف، همدلي، ابراز محبت، علاقه، تمجيد و توجه در زوج هاي ناراضي نسبت به زوج هاي خوشبخت كمتر است. از سوي ديگر، روابط متقابل در زوج هاي ناراضي با طعنه، انتقاد، القاب تحقيرآميز و تحقيرآميز، اختلاف نظر، نگرش هاي دفاعي، بي توجهي، بي علاقگي، تهديد و ارعاب مشخص مي شود. علاوه بر اين، رفتارهاي آشتي و تنظيم تعارض مانند تغيير موضوع، نقل قول، پذيرش و غيره كمتر ديده مي شود.

ارتباط نامناسب زوجين
به لطف كار گاتمن (۱۹۷۶، ۱۹۹۴) توضيح نظري در مورد تعامل و ارتباط بسيار نامناسب در زوج هاي ناراضي اصلاح شده است. بر خلاف تحقيقات اوليه، كه خود را محدود به توصيف تفاوت‌هاي ذكر شده بين زوج‌هاي ناراضي و شاد به لحاظ كمي منفي يا مثبت مي‌كرد، گاتمن عمدتاً توانايي زوج‌ها را براي جبران تعاملات منفي با زوج‌هاي مثبت بررسي كرد.

نويسنده بر اساس نظريه تعادل در ازدواج (“تئوري تعادل”)، پنج زير گروه را در زوج هاي شاد و ناشاد فرض مي كند كه به طور قابل توجهي در سبك هاي تعامل آنها متفاوت است.

هر قدر هم كه آدم تلاش كند، نمي تواند در برقراري ارتباط كوتاهي كند.
فعاليت يا عدم فعاليت، كلمات يا سكوت
همگي داراي ارزش پيام هستند:
آنها بر ديگران تأثير مي گذارند و ديگران
نيز به نوبه خود نمي توانند
به اين ارتباطات پاسخ ندهند
و از اين طريق نيز ارتباط برقرار مي كنند.

پل واتزلاويك

در حالي كه زوج‌هاي ناپايدار و زوج‌هاي تأييدكننده ، و همچنين زوج‌هاي اجتناب‌كننده، با چشم‌انداز ازدواج نسبتاً پايدار متمايز مي‌شوند، زوج‌هاي متخاصم و زوج‌هاي متخاصم جدا در معرض خطر بالاي طلاق هستند.

از تعاملات منفي دور شويد
به گفته گاتمن (۱۹۹۴)، تعداد تعاملات منفي به خودي خود براي پيش آگهي تعيين كننده نيست، بلكه توانايي تنظيم زوج به منظور تعديل متعادل است. طبق مطالعات وي، زوج هاي باثبات نسبت مثبت به منفي ۵:۱ دارند.

از نتايجي كه از يك مطالعه توسط روانشناس پاتريشيا نولر (۱۹۸۰) به دست آمد، تفاوت ها در رابطه با درك ارتباط بين زوج هايي كه سازگاري زناشويي خوبي دارند و آنهايي كه در مشكل هستند مشهود است.

زوج‌هاي ناراضي، در واقع، پيام‌هاي همسرشان را با دقت كمتري نسبت به زوج‌هاي شاد رمزگشايي مي‌كردند، اما در عوض مي‌توانستند پيام‌هاي غريبه‌ها را به خوبي زوج‌هاي شاد رمزگشايي كنند. از اينجا مي توان استنباط كرد كه كل فرآيند ارتباط كه خارج از ازدواج به خوبي انجام مي شود، در زوج هاي بحران زده كار مثبتي ندارد.

منبع:كانون مشاوران ايران-چگونه رابطه موثر تري با همسرتان داشته باشيد؟

وقتي ما به ارتباط مي انديشيم، به طور كلي آن را در دو طبقه رفتار كلامي و غيركلامي تقسيم مي كنيم. اما براساس مدل ارتباط”چهار گوش” ما از طريق چهار كانال مجزا صحبت مي كنيم و گوش مي دهيم. حال سؤال اينجاست،زماني كه شما از طريق يكي از اين كانال ها مراوده مي كنيد مخاطب شما چه چيزي را مي شنود؟ يك مطالعه جديد كه در نوروساينس رفتاري به كار برده شده است بر بررسي عوامل تأثيرگذار بر نحوه اي كه پيام شما دريافت مي شود بر نقش انتقال دهنده ي عصبي هورمون اُكسي توسين متمركز شد. اگرچه اساس آن نوروساينس است اما اين مطالعه دركي از نحوه اي كه شما مطمئن مي شويد مخاطب شما واقعا به آنچه شما مايليد بشنوند گوش مي دهند را فراهم مي كند.ميشل فادمير و همكاران از دانشگاه مونيخ (2016) كار خود را بر اساس نظريه مدل چهار گوش بنيان نهادند كه در آن پيشنهاد مي دهد كه هر پيام كلامي حاوي چهار بُعد مختلف از ارتباط است:

1-مضمون واقعي: اطلاعات محض، خاص و واقعي

2-خودآشكار سازي:اطلاعاتي در مورد خود كه شما دوست داريد با شخص ديگري به اشتراك بگذاريد

3-ارتباط:اصطلاحي كه بيانگر احساسي است كه شما در مورد شخص ديگري و در مورد رابطه خود با شخص ديگري داريد.

4-خواهش: در خواستي كه شما از شخص ديگر مي كنيد

اين مدل نشان مي دهد كه شما با ديگران چه چيزي را مخابره مي كنيد كه به پيامي كه شما اميدواريد توسط طرف مقابل دريافت شود بستگي دارد. اگر مي خواهيد موضوعات ارتباطي را مدنظر قرار دهيد، آن شامل ابعادي است كه شما بر آن تأكيد داريد. شما به همسر خود اطلاعاتي در مورد آب و هوا نمي دهيد هنگامي كه قصد داريد به تضاد موجود در مورد اينكه آيا همانقدر كه شما او را دوست داريد او نيز شما را دوست دارد يا خير پايان دهيد. اما، آنچه از جانب گيرنده پيام شما شنيده مي شود داراي واضحيت زيادي نيست. همسر شما به طور بالقوه با هر چهار گوش گوش مي دهد و تصميم مي گيرد كه كدام بعد پيام شما حاكي از انتقال است. مثال آب و هوا شايد حدكراني اندكي باشد اما آنچه ممكن است در حين تلاش كردن شمابراي حل كردنتعارض در مورد نحوه ي اداره دخل و خرج خانواده توسط خود و همسر شما رخ دهد را در نظر بگيريد. همسر شما ممكن است فكر كند كه شما اطلاعات واقعي را ابراز مي كنيد(موجودي حساب بانكي خود) زماني كه در عوض شما اميدواريد كه گفتگو به آزادي بيشتر و مراوده بهتري در كل در مورد هزينه هاي مالي شما منجر خواهد شد.

مثالي ديگر از مطالعه فاد مير و همكاران توصيف شده است كه شامل ارتباطي است كه در آن شما درصدد ارسال يك پيام با محتواي خواهش مانند اينكه ببينيد آيا دوست شما از گربه شما در مدتدر دسترس نبودنشما به مدت چند روز مراقبت مي كند، هستيد. گيرنده پيام شما مي تواند در مورد ناديده گرفتن خواهش و در عوض پنداشتن آنكه شما صرفاً در مورد ميزان مراقبت از گربه خود صحبت مي كنيد تصميم بگيرد. نويسندگان معتقدند كهپيام هاي دربردارندۀ تمايل مخابره خواهش براي فهماندن و درك شدن از سوي طرف مقابل به منظور توليد نتايج دلخواه مشكل تر مي باشند. براساس استدلال آنها اين بدان دليل است كه خواهش ها، تلاش هاي بيشتري را براي پردازش توسط گيرنده مي طلبند:”اساس اين احتمال برداشت از ارتباط است مانند تبادل اجتماعي يا حتي عمل مشاركت يك سويه از جانب گيرنده پيام”. پيامِ درخواست تلاش مي كند تا تأثير را خلق كند. گيرنده بايد تصميم گيرد كه آيا مي تواند به درك اين تأثير كمكي كند يا خير. همچنين شما به عنوان يك گوينده مي دانيد كه چنين پيامي ممكن است به آن نتيجه دلخواه منجر نشود پس شما ممكن است پيام ها را خيلي موفقيت آميز مخابره نكنيد.

محققان براي تعيين اينكه افراد هنگامي كه حس همدلي آنها برانگيخته مي شود در پيام هاي خواهش فعال و پذيراتر هستند يا خير، كانال هاي به لحاظ اجتماعي مسئول در شركت كنندگان را از طريق دادن دوزهايي تودماغي اُكسي توسين به آنهانيز اضافه و درگير كردند. يكي از اين اثرات اوليه هورموني افزايش همدلي است. اگر همدلي آنها برانگيخته شود شركت كنندگان مي بايست بيشتر به اتخاذ پيام خواهش متمايل باشند.

براي آزمايش اثر اُكسي توسين در مقابل پلاسيبو بر تفسير پيام خواهش از 43شركت كنند مرد(با ميانگين سني 30سال) درخواست شد تا پرسشنامه ارتباط چهار گوشي را تكميل كنند. اين پرسشنامه شامل 16بخش بود كه از شركت كنندگان خواسته شد تا ميزاني كه آنها يكي از اين چهار نوع پيام را از خود بروز مي دهند رتبه بندي كنند. يك سناريو از شركت كنندگان خواسته شد تا آنچه دوست آنها براي دعواي با دوست دختر خود گفته است را تجسم كنند. حال، شركت كنندگان بايد چهار تفسيري را كه آنها گمان مي كنند آن عبارت يا بيان مخابره كرده است را درجه بندي كنند(تفسيري كه از آن گفته دارند را درجه بندي كنند). در اين مثال، پيام بايد حاوي مضمون واقعي(من بايد با دوست دخترم بجنگم)، خودافشاگري(من نگران رابطه ام هستم)، اطلاعات ارتباطي(من فكر مي كنم بتوانم با شما درمورد دوست دخترم صحبت كنم) يا خواهش(لطفاً به حرف هايم گوش دهيد سپس من را راهنمايي كنيد) باشد. در كل به شركت كنندگاني كه اُكسي توسين داده شد بعد خواهش را تابالاترين حد چهار تفسير ممكن رتبه بندي كردند. اين يافته ها با اين باور نويسندگان كه پيام هاي مخابره كننده خواهش، به احتمال بيشتري براي شكل گيري ارتباط اجتماعي صورت مي پذيرند، سازگار است. گرچه، درست است كه خواهش ها مستلزم تلاش بيشتري در جزئي از مخاطب براي نشان دادن تمايلشما به كمك مي باشد، اما شما گيرنده پيام را به نشان دادن واكنش در يك حالت فردي تري تحريك مي كنيد.مي توان گفتكه اُكسي توسين تأثير گذار بوده است زيرا آن شركت كنندگان را به شنيدن پيام به عنوان يك خواهش يا درخواست براي كمك و نه يك اظهار نظر واقعي تحريك كرده است.

ما نه تنها ما نمي توانيم همواره به دوستان و اعضاي خانواده اُكسي توسين بدهيم تا آنها بتوانند بر خواهش هاي را اجرا كنند بلكه ما هنوز هم مي توانيم از اين مطالعه ياد بگيريم. با واضح نمودن آن كه درخواست، درخواست است، شما مي توانيد كانال هاي متقابلي بين خود و افرادي كه با شما تعامل مي كنند بگشاييد. براي مثال، اگر مي خواهيد همسرشماتلاش بيشتري در جهت متعادل كردن هزينه هاي مالي انجام دهد به جاي گفتن آنكه شما چقدر وقت صرف كرده ايد(اطلاعات) به همسرخود اجازه دهيد بداند كه شما دوست داريد او كمك كند. زماني كه به طور واضح تري ارتباط برقرار مي كنيد احتمال بيشتري را فراهم مي سازيد كه گوش خواهش همسر شما در جهت آن كانال موردنظر متمايل شود.

به طور مشابه، زماني كه تلاش مي كنيم تا به طور كامل آنچه ديگران به ما مي گويند را درك كنيم، تلاش بيشتري صورت مي گيرد و در اينكه آيا پيام خواهشي را كه دريافت مي كنيم به عنوان يكي از آن سه بعد ديگر تحريف شده است يا خير، قضاوت مي كنيم. داشتن تعاملات اجتماعي رضايت بخش تر بدان معناست كه ما بايد همه تلاش خود را براي مراوده كردن و شنيدن از طريق چهار گوش خود به كار گيريم.

منبع :كانون مشاوران ايران-چگونه با هر چهار گوش خود گوش دهيد